Otello: Arap olmayan baletin intikamı!

bu opera ile bale ile ilgilenen, bunu çok süper mükemmel bir şey olarak gören insanlarin kendim dahil manyak olduğunu düşünüyorum. ben opera salonlarinda bir insan tanimadim ki akli melekeleri yerinde olsun. hatta mesela kızılay kan merkezlerinde kan vermeden önce sorarlar ya "son 3 ayda garip işler yaptiniz mi?" "buraya yazdiginiz her şeyi sizin vicdan azabi cekmeniz için yaziyoruz, o yüzden 2 hafta içinde esrar icip icmeyeceginizi soyleyeceksiniz bize" gibi sorularin yanında "opera'ya ayda bir gider misiniz?" sorusunu da barindirir evet diyenlerin kanını almam..

tüm bunları söylüyorum ama haftada bir operaya olmadi baleye giden bir adam olarak bu sene de sezonu açtığımı bunu da "otello" adlı bale ile yaptigimi itiraf etmeliyim. öncelikle yanımda oturan toplam yaşlari 250 olan teyzelerin omzumu okşayarak "afferin cocugum genc yasta operaya geliyorsun" demelerini tasvip etmedigimi bildirmek istiyorum. blogumu okuyan ve dün operaya giden ninesi olan insanlar varsa lütfen bir süre konusmasinlar.

oyun, şekspir'in bir tragedyasi. okumayanlariniz varsa gitsinler okusunlar yazinin devamini okumadan önce (oh bebek) yoksa ben özet geçececegim. bir arap var, nami diğer otello. bu üstün bir savaşçı, belli bir yaşina kadar savaştığı mekanlarda taş gördü mü deviren, baş gördü mü kesen bir adam olmuş. sonrasinda gidip venedikli bir kadına sevdalanmiş. tam hasiple nasip gibi hayalar cekip gerdeğe girecekken, bizim osmanlı "hadi kıprusu alalum leventler" diyip akin düzenlemeye karar verince bizim otello da kibris'a gitmiş..

tabi desdemona cabbar kadin. "bakkala gidip gazete alacagim babacigim" diyip kibris'a kaçıyor.otello'nun yanına.. desdemona'da melek gibi bir kadin. direk zaten otello'nun subaylari iago ve cassio desdemona'nayi"yenge de erik gibiymiş " diyerek değerlendiriyorlar.. bu casio ve iago ikisi subay olsa da iago biraz celimsiz, casio ise acaip yakisikli. allem ediyor kallem ediyor iago cassio ile desdemona'nin birbirleriyle aşne fişne, bunu da cassio'nun cebinden cikan desdemona'nin mendilini otello'ya göstererek beyan ediyor.. ama yok tabi öyle bir şey. iago mendili çalıyor, cassio'nun cebine sokuyor falan. yani oyunun esas hadisesi "iago" denen hergele.. otello namus davasına gidiyor desdemona'yi öldürüyor.. öyle olunca mutsuz oluyor tabi. sonra iago "şakaaaa" diyip çıkınca bir gerginlik olsa da sonrasini anlatmayayim ben..

velhasil bu bir tiyatro oyunu, bunu bale yapinca iş çığrından çıkıyor. balet ve balerin arkadaslar yanlis anlamasinlar ama nihayetinde maksimum 25 hareket var balede. kuğu gölü gibi trişka bi mevzuyu bale ile anlatabiliyorsun ama, şekspirin otellosu gibi komplike bir hadiseyi bale ile anlatmak cidden bir deha istiyor, ve bu dehayi ne yazik ki tanri bizim ülkemize bahşetmemiş.. bale ile vucut dili ile şekspir oynamak tv'de gezelim görelim programinda "isparta'nin her yeri gül kokuyor" demekle eş değer neredeyse. evet çok güzel olmuş oyun, ama imkanlar sınırlı. nihayetinde şekspir'i şekspir yapan dialoglari.. yani nasil diyeyim, dünyanin en mükemmel balerini gelse vucut diliyle şunu diyebilir mi ki:

"opmustum seni oldurmeden once,oyle olacak yine...olduruyorum kendimi can vermek icin opusunde"

bununla birlikte sahne dizayni, kostümler mükemmeldi. tüm oyun boyunca çok az kadın iç çamaşırı gördük ki bence bir bale'nin en önemli noktası bu. ben oraya don görmek için otursam, revü'ye giderim baleye değil zira.. arap bir otello bulamamalari, eğer ki izdob'un kadrosunda "samuel jackson" yoksa kolay degil. ama allaskina yahu, sayın "kıvanç ekin" tüm bir yaz varken önünde, insan biraz esmerleşir. en azindan fedon gibi olabilir yahu! bembeyaz bir arkadaştı otello'yu oynayan.. (hoş balerin arkadaşın dediği gibi tek temsil bu değil kıvanç beyin oynadığı, yüzüne gözüne ayakkabi boyasi misali bir şeyler sürsen olmaz, zira hem arap baci moduna girer, hem de inanilmaz terliyorlar.. teknik imkansizlik diyelim işte. her tiyatronun otello için bir siyahi arkadaşa ihtiyacı var ama..) desdemona ise tam aksine bence desdemona'dan bile güzeldi. sahsen benim hayal ettigim desdemona biraz daha tombuldu mesela. ama sanırım bale oldugundan, baskül ailesinden bir üyeye bale yaptiramayacaklarindan desdemona böyle citi piti bir kiz oldu. çok da güzel olmuş velhasil, son sahneden önce sadece işitme engelliler dili ile durumu anlattigi anlar acaip dramatikti, gözlerim dolacakti yanimdaki benim omzumu seven teyze olmasaydi. sarilir aglama der diye korktum..

oyunun sonundaki portatif küvet, dekorun içbükey yapisi falan enfesti. ama dediğim gibi baleyle, hele aradaki iki satir konusmayla olmamış bu iş. ki oyun sonunda "valla hiç bir şey anlamadim" diyen insanlardan da bu anlaşılabiliyordu.. ben mevzuyu bilmesem ben de anlamazdim nihayetinde. zira bir takim insanlar çilgin danslar yapiyor, bati yakasinin hikayesindeki gibi birbirlerini iktirerek dans ediyor onun da "aslen dövüş" olduguna inanmamizi bekliyorlardi.. mesela mendil'in otello'ya gösterilmesi sahnesi pek vurgulu değildi, ya da mesela iago ile desdemona'nın yaveri "emilia"'nin aslında karı koca olmasi anlatilamamıştı. sanki iago gelip mendili zorla caliyormus gibi gösterildi. oysa benim hatirladigim, emilia kocasina istemeyerek de olsa veriyordu o mendili..

yine de iago'yu oynayan Timur Varlıklı veya Sertan Yetkinoğlu (kimin cumartesi matinede oynadigini bilmiyorum. biliyorsaniz söyleyin lütfen zira ben bulamadim) kesinlikle mükemmeldi. Adam bale de yapsa mimiklerine kadar oynadi. gerçi bi ara bianca ile takilirken adile naşit'i düşünmek zorunda kaldi ama olur o kadar.. sarışın ve adının ne olduğunu bulamadiğim emilia'nin da en yetenekli dansçı olduğunu söylemem gerek..

benim eleştirel yorumum 6.3/10 bu oyuna.. ama gidin izleyin izmirdeyseniz. öyle çok bir para degil (tam 15, öğrenci 7.5 pazarlikla 5)